menu

Kan de wereld van nullen en enen ons naar een circulaire toekomst brengen?

 

De potentie van digitalisering in het bereiken van een circulaire economie

De digitale revolutie. Ondertussen zijn smartphones, laptops en VR-brillen niet meer weg te denken uit onze samenleving, maar nog niet zo lang geleden begon deze revolutie met kolossale computers met een rekenkracht waar we vandaag de dag om zouden lachen. Computers die we 20 jaar geleden gebruikten voelen ondertussen al prehistorisch aan en het lijkt bijna ondenkbaar dat we ooit op die apparaten hebben kunnen werken. Tegenwoordig hebben we het er al over waar je wel of niet met je persoonlijke drone mag vliegen, of al die digitalisering en automatisering onze banen niet gaan overnemen en of je eigenlijk nog wel in deze maatschappij kan functioneren zonder toegang tot het internet?

Oftewel, digitalisering gaat hard - ontzettend hard. De cijfers laten dit ook zien. Sinds 2015 is het internetverkeer verdrievoudigd en naar verwachting verdubbelt het tussen nu en 2022, het aantal mobiele internetgebruikers zal stijgen van 3,6 miljard naar 5 miljard in 2025, en volgens Cisco zal het wereldwijde Cloud-verkeer de komende 5 jaar meer dan verdrievoudigen [1]. Goed. Dat digitalisering hard gaat is nu wel duidelijk. Digitale technologieën worden kleiner, we doen meer met internet, ons internet wordt sneller en steeds meer van onze apparaten staan in verbinding met het internet. Maar wat kan dit ons verder nog bieden, behalve dat we razendsnel een film vanaf onze telefoon naar de tv kunnen streamen?

Het antwoord hierop is ‘heel veel’. Maar misschien wel een van meest interessante bijdrages die digitalisering kan leveren, is het spelen van een rol in een van de meest complexe uitdagingen van dit moment: de transitie naar een circulaire economie. Dat digitalisering kansen biedt voor het bereiken van een circulaire economie wordt dan ook onderschreven door de Ellen MacArthur Foundation. Maar hoe kan digitalisering ons structureel helpen om de transitie naar een circulaire economie te versnellen? Hoe zorgt het er bijvoorbeeld voor dat de levensduur van een product wordt verlengd, het gebruik van grondstoffen efficiënter wordt en natuurlijk kapitaal haar huidige waarde behoudt of deze waarde zelfs laat groeien?

Kansen voor circulariteit!

Veel van de potentie zit ‘m in het slim maken van producten en processen. Hierbij moet je denken aan het gebruiken van technologieën die metingen doen en informatie verstrekken over het product of de dienst. Dit kan bijvoorbeeld door het plaatsen van sensoren. Uiteindelijk kunnen veel van deze verschillende slimme producten en diensten met elkaar en met ons communiceren. Het totaal van aan elkaar gekoppelde slimme producten en diensten wordt samen het Internet of Things (IoT) genoemd. De nieuwe informatie die we binnenkrijgen, als gevolg van het gebruik van IoT, biedt kansen. Met deze datastromen kunnen we namelijk inzicht krijgen in de locatie, de conditie en staat, en de beschikbaarheid van producten en diensten. Dit is van groot belang in een circulaire economie.

Al deze nieuwe datastromen bieden perspectief voor het ontwikkelen van nieuwe innovaties. Denk bijvoorbeeld aan een digitaal materialenpaspoort dat inzichtelijk maakt welke bouwmaterialen er in een gebouw worden gebruikt, drones die gewassen inspecteren om precies te zien wanneer en hoe ze verzorgd moeten worden (waardoor minder bemesting en water nodig is), zelfrijdende vrachtwagens die als een colonne achter elkaar rijden om zo de brandstofefficiëntie en verkeersveiligheid te verhogen, en overzichten op basis van big data die voorspellen waar als eerste - preventief - onderhoud nodig is (waardoor producten langer mee kunnen en er minder materiaal nodig is). Het klinkt allemaal ontzettend futuristisch, maar dit zijn allemaal projecten die al in ontwikkeling zijn. En onbewust doen wij ook al mee aan de transitie naar een circulaire economie door digitale technologieën te gebruiken. We maken van onze auto een deelauto op momenten dat we zelf geen auto nodig hebben door onze auto op Snappcar te zetten, streamen onze muziek en films met Netflix en Spotify in plaats van dat we CD’s en DVD’s kopen en hebben we slimme meters om inzicht te krijgen in ons energieverbruik, zodat we makkelijker energie kunnen besparen en slimme energienetten goed kunnen gebruiken. Al deze ontwikkelingen dragen bij aan het bereiken van een circulaire economie.

En in de komende jaren gaan we waarschijnlijk, met de komst van het nieuwe 5G-netwerk (en misschien ook wel de intrede van Blockchaintechnologie), nog veel meer digitale innovaties zien die een bijdrage kunnen gaan leveren aan de transitie naar een circulaire economie.

Geen alternatieve tekst opgegeven voor deze afbeelding

Moeten we dan alles digitaliseren?

Uiteraard is digitalisering niet dé sleutel tot verduurzaming, want ook digitalisering heeft impact. Zeker in het huidige systeem. De gemiddelde levensduur van de meeste digitale apparaten is momenteel kort. Zo gaan smartphones en laptops ongeveer een jaar of 3 a 4 mee. Door de manier waarop ze op dit moment geproduceerd worden, zijn ze op een gegeven moment echt aan vervanging toe en kopen we weer nieuwe. Dit leidt tot grote verspillingen van grondstoffen. En denk aan de energiebehoevende datacenters die gebouwd moeten worden om al de informatie die we verzamelen op te slaan. Momenteel zijn datacenters verantwoordelijk zijn voor 1 procent van het globale elektriciteitsverbruik. Ter vergelijking: dit ongeveer 200 TWh[2] en het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van Nederland is ongeveer 120 TWh[3]. Oftewel, alles maar digitaliseren is niet de oplossing, maar als we op de juiste manier met digitalisering omgaan, kan het enorme winsten op gebied van efficiëntie opleveren.

Hoe nu verder?

Nederland heeft zichzelf ten doel gesteld om volledig circulair te zijn in het jaar 2050. Een ontzettend ambitieus doel en voor we zover zijn moeten er nog enorme stappen gezet worden. Digitalisering kan ons helpen om deze transitie te versnellen. Voorwaarde is echter wel dat de werelden van digitalisering en verduurzaming met elkaar in gesprek blijven. Zolang deze werelden los van elkaar bestaan en er weinig dialoog plaatsvindt, zal de potentie die er is nooit benut worden. Toch begint het er langzaam op te lijken dat dit besef steeds meer opkomt. Om mij heen zie ik steeds vaker dat er een brug geslagen wordt tussen de digitale wereld en de wereld van verduurzaming. Van een nieuwjaarsreceptie van een branchevereniging voor professionals in de telecom waar Ed Nijpels vertelt over de potentie van digitalisering in de circulaire economie, tot een bijeenkomst over 5G waar wordt benadrukt dat 5G een grote verscheidenheid aan toepassingen beschikbaar maakt die kunnen zorgen voor enorme verduurzamingsslagen en het bereiken van een circulaire economie.

Alleen als je met elkaar in gesprek blijft kun je stappen blijven zetten en de bestaande hordes overwinnen. Volledig circulair zijn in 2050 is een gigantische uitdaging waar we digitalisering bij nodig zullen hebben. Daarom is het van belang dat de dialoog gaande blijft en we van elkaar blijven leren hoe we deze digitalisering het beste in kunnen zetten!

Als Circular Young Professional bij YSE help ik organisaties in hun transitie naar een duurzame en circulaire toekomst. Dit doe ik door organisaties te adviseren en begeleiden in deze transitie, en door het geven van workshops en trainingen. Meer weten? Neem contact op via erwin@yse.nl.



[1] De digitale paradox – Down To Earth

[2] International Energy Agency (IEA) – Data centres and data transmission networks

[3] International Energy Agency (IEA) – Data and statistics - Netherlands


Kunnen we je helpen?

Wij nemen contact met je op